Vanaf 1880 werden Duitse immigranten in de bonthandel en -confectie in België actief, tegen 1914 waren ze omnipresent. Deze immigranten konden zich beroepen op hun netwerken die ze hadden met bonthandelaars uit Leipzig, het doorgeefluik bij uitstek van Russisch bontwerk. De Duitse immigranten bekleedden een brugfunctie in deze stedelijke luxehandel, zowel in de uitbouw van de Belgische bontnijverheid als in de import van Russisch bontwerk via Leipzig.

Het protectionistisch vreemdelingenbeleid dat in het kielzog van de democratisering van de Belgische staat tot stand kwam, was tijdens de economische neergang van de jaren dertig gedwongen een apart immigratiekanaal te voorzien voor zij die moesten vluchten. Dit genereus beleid begaf het onder druk van de massale vlucht van berooide Joden uit nazi- Duitsland, illiberale krachten in België en een falend internationaal vluchtelingenregime.

Dit nummer van het BTNG brengt een synthese van het historisch onderzoek naar vluchtelingen en het Belgische vluchtelingenbeleid. De vluchteling als categorie van het vluchtelingenbeleid hoort men te onderscheiden van de vluchteling als sociologische categorie. Niet alle vluchtelingen worden (h)erkend. Het vluchtelingenbeleid is tot nu vooral als een politieke beslissing van de centrale overheid onderzocht, maar ook de uitvoerende instanties en de vluchtelingen zelf horen bij de analyse van het beleid betrokken te worden.